Nola? – 4 orrialdea

ELYS, Lysbüchelareal Basel

ELYS, Lysbüchel Site (facade mock-up), Basel (Swiss) – Immobilien Basel-Stadt (Project owner) – Baubüro in situ (Design) – photography by Martin Zeller (courtesy of Baubüro in situ)

Bâle-Ville Kantoian kokatutako Lysbüschel hirialdea, duela gutxirarte supermerkatu-kate baten produkzio eta banaketa gune izan zena, eraldaketa prozesuan dago VoltaNord hirigintza-jarduketaren barruan. Promozio honen helburua, funtzio berriak ekartzea da, horien artean bizitoki berria sortzea. Auzo berri honen bihotzean, 2020ko udazkenean zabalduko den ELYS kultur eta artisautza zentroa kokatzen da. Eraikina 1982an eraiki zen eta okindegi industrial eta banaketa-zentro bat zen. Eraikinaren birmoldaketa prozesu honen atzean, birgaitze eta berrerabiltzean oso aktiboa den Baubüro in situ arkitektura bulegoa dago.

Berrerabilpena eta tokiko materialak erabiltzearen aukera, aurretik egindako ikerketa, biltegiratze eta dekonstrukzio lan sakonaren ondorioa da. Gainera, proiektuaren sortze-prozesua eta diseinua aurkitutako materialen araberakoa izango dira. Agintari, sustatzaile, bulego tekniko eta erabiltzaileen arteko lankidetza estua beharrezkoa izan da proiektua gauzatzeko. Arrazoi urbanistikoengatik, eraikinaren luzera laburtu egin behar izan da ekialdean eta ondorioz sortu den hutsunea fatxada berri batekin bete dute. Atari bat eta bi handitze burutu dira estalkian argia eraikin barrura eramateko. Ekialdeko fatxada berria eta atariarena, jatorrizko eraikinean egin diren eraldaketa nagusiak dira eta bertan berrerabilpenaren bidez eta stock soberakinetan lortutako materialak erabili dira.

1000m² fatxada berria burutzeko, zurezko modulu prefabrikatuak erabili dira. Horretarako, %40a inguruan bildutako berrerabilpeneko zura eta %60a Suitzako basoetakoa, itsatsitako zur ijeztu habeak sortzeko erabili dira, eskakizun tekniko guztiei erantzunez. Habe horiek 9 metroko altuera izan dezaketen fatxadako moduluen egitura konpartimentatuak eraikitzeko erabili dira. Eraikuntza sistema honek eskaintzen duen malgutasunak, inguruko fabrikatzaileen stock soberakinetatik aterako itxura, dimentsio eta osagai ezberdinak dituzten leihoen integrazioa ahalbidetu du. Leiho hauen batez besteko prezioa, garraioa eta biltegiratzea barne, 290 franko suitzarrekoa (270 €) izan da, leiho berri baten prezio baino merkeagoa. Hala ere, fabrikatzaileek ez zuten berme-ziurtagiririk eskaintzen eta horregatik aurreztutako dirua konponketa funts bat sortzeko erabili da. Leihoak instalatu ondoren, zurezko moduluak zuntz eta berrerabilpeneko arroka-ile isolamendu zatiz bete dira. Eraikinaren kanpoko estaldura nerbiodun xafla metalikoz osatuta dago, grisak estalkiaren handitzean eta berdeak fatxadako moduluetan, gehienak jatorrizko eraikinean bilduak.

ELYS, Lysbüchel Site, Basel (Swiss) – Immobilien Basel-Stadt (Project owner) – Baubüro in situ (Design) – photography by Martin Zeller (courtesy of Baubüro in situ)

Jarraian proiektuan erabilitako berrerabilpen materialen zerrenda:

2000m² nerbiodun xafla metalikoak eraikinaren estalduran erabiliak. Horietatik 1500 m² ondoko lantegi batean berreskuratuak;
Inguruko 12 fabrikatzaileren stock soberakinetatik lortutako 200 leiho ezberdin;
150 m³ zur, lantegi baten egituratik aterata, itsatsitako zur ijeztu habeak egiteko erabilia;
150 m³ arroka-ile isolamendua;
Berokuntza zentral instalazio zahar batetatik berreskuratutako metalezko saretak, leiho batzuen baranda gisa erabiliak;
Sprinklers ihinztagailu instalazio batetik lortutako hodiak, kanpoko bankuen euskarri moduan erabiliak;
Eraikinaren jatorrizko estalki lauean desmuntatutako hormigoi lauzak.

Testu hau, besteak beste, Baubüro in situ-k “Umbaukultur” liburuan egindako ekarpenean oinarritzen da. Ingeleseko bertsioa eskuragarri dago beraien web-orrian. Halaber, Tracés aldizkari Suitzarrean argitaratutako artikulu batean ere oinarritzen da, eskuragarri eraikuntzaren inguruko kulturari buruzko espazium.ch espazio digitalean.

Opalis

Belgikan Eraikuntza materialen berrerabilerari buruzko Opalis webguneak, Rotor-ek bultzatutako ekimenak, jardun eremua Europa iparraldearantz zabaldu du FCRBE proiektuari esker. Berrerabileraren alorrean honezkero existitzen diren jardunbideak identifikatzeko zegoen beharra ikusita, web-orri honen lehenengo funtzioa Frantzia, Belgika eta Herbehereetako 300 hornitzaile baino gehiago biltzen dituen inbentario bat osatzea da (Erresuma Batuari zuzendutako Opalis web-orrialdearen bertsioa ere existitzen da). Hornitzaile ezberdinei buruzko informazioek, hauen espezialitateei eta saltzen diren material motari buruzko ideia orokor bat garatzen laguntzen dute. Honetaz gain, eskaintzen diren zerbitzuen inguruko informazioa ere ematen du, dekonstrukzioa, garraioa, kontzepzioa edo kontzepzioarako laguntza besteak beste. Materialei ematen zaizkien tratamendu eta eraldaketa prozesuei buruzko informazioa ere eskaintzen da, hala nola, garbiketa, konponketa, tratamendu ezberdinak edo berdimentsionamendua.

Gainera web-orriak, horrelako proiektuak eraikitzea posible dela erakusteko, elementu berrerabiliak integratzen dituzten proiektuen zerrenda aurkezten du. Halaber, mota ezberdinetako materialei buruzko dokumentazioa eta informazioa eskaintzen du: informazio historiko eta kulturala, material mota bakoitzeko eredu ezberdinak, tratamendu orokorrak, prezioak, materialen zehaztapen teknikoei buruzko informazioa, batzuetan baldintza-agirien atalez lagunduta.

Jarraian Opalisen antzekoak diren beste dibulgazio proiektu batzuen estekak:

Belgikan, la plateforme des acteurs pour le réemploi des matériaux de construction à Bruxelles (Bruselako eraikuntza materialen berrerabilpenerako eragileen plataformak), inbentarioa bat ez den arren, formakuntzak, berrerabilpenari buruzko tresnak eta materialen trukerako plataformen inguruko loturak eskaintzen ditu.
Frantzian materiauxreemploi.com web-orriak, materialen berrerabilpenari buruzko baliodun informazio eskaintzen du, legediari buruzkoa batez ere. Gainera, burututako adibideak eta eragile ezberdinen inbentario edo mapa aurkezten ditu. Hauetariko gehienak erakundeak, bulego teknikoak edo obrarako laguntza eskaintzen duten bulegoak, enpresa eraikitzaileak, arkitektoak edo materialen truke eta salmentarako plataformak dira.
SalvoWEB, Erresuma Batuan, Salvo Ltd enpresaren webgunea da. Berrerabilpena eta antzinako elementu arkitektonikoak biltzen dituen web-orrialde hau duela 30 urtetik dago martxan. Gainera online denda, iragarkientzako plataforma eta berrerabilpen materialen hornitzaileen zerrenda zabala eskaintzen ditu. Honetaz gain Salvo-k Opalis web-orria osatzen laguntzen du.
Build Reuse, Estatu Batuetan, irabazi-asmorik gabeko erakundea da, lehen BMRA (Building Materials Reuse Association), duela 20 urtetik materialen berrabilpenaren inguruan oso aktiboa da. Formakuntza jarraia eta egiaztapen programak eskaintzen ditu. American Wood Council et le Canadian Wood Council-arekin batera, berrerabilitako eta birziklatutako zurari buruzko web-orria garatu dute, eta hornitzaileen zerrenda garrantzitsua aurkezten dute.

Ezagutzen dugunaren arabera, Espainiako Estatuan zein Euskal Herrian, berrerabilpeneko eraikuntza materialak saltzen dituzten enpresak biltzen dituen inbentariorik ez da existitzen. Oso ugariak ez diren arren, existitzen direla dakigu. Adokin-ek horietariko batzuk identifikatu ditu. Berrerabilerako materialen hornitzaileei eta hauen berezitasunei buruzko inbentarioa gauzatzeak, lan zorrotza eta epe luzekoa eskatuko luke. Egun batean gure lurraldean horrelako ekimena garatuko dela espero dugu !

Grande Halle de Colombelles

Grande Halle, 2019, Colombelles (France) – SEM Normandie Aménagement + EPFN (Project owner), Encore Heureux + Construire (conception), Ligne BE + T&E Ingénierie + Liliane Motta + ECRH + Albert & Compagnie + ATEVE (Team) – photography by Cyrus Cornut (courtesy of Encore Heureux)

Collombelles-ko Grande Halle proiektuan antzinako sozietate metalurgiko frantses honen lantegi elektrikoa eta hozte-dorrea kontserbatu dira. Birmoldaketa hau Normandie Aménagement-k bultzatu zuen. Proiektua garatzeko, gehiengo publikoa duen eragile honek, Construire eta Encore Heureux kolektiboko arkitektoei dei egin zien, materialen berrerabileran esperientzia zabala baizuten. Helburua lantegi elektriko hau lan eta kulturgune berri batean eraldatzea zen. Eraikina bi nabetan banatuta zegoen eta honen hormigoizko fatxada bilkari sostengatzailea mantendu zen. Nabeetako bat bere horretan utzi zen eta harrera eta bilkura gune bilakatu zen. Bestea ordea zurezko hiru solairutan banatu zen balkoi sistema baten bidez azalera handituz. Bertan kafetegi/jatetxea, tailerrak, languneak eta entsegu gelak kokatzen dira.

*Grande Halle, 2019, Colombelles (France) – photography by Cyrus Cornut (courtesy of Encore Heureux)*

ETC kolektiboak berrabilpen esperimentu txikia egin zuen proiektu honetatik gertu, la cité de chantier. Kontainer zaharrekin eta berrerabilitako materialekin eraikitako behin-behineko espazio hau, la maison du projet Morland-en antzera, proiektuaren harrera, bitartekaritza-gune eta proiektuaren inguruan eztabaidatzeko espazioa zen, permanence architecturale-k (arkitektoek zuzendutako harreragunea) bultzatuta. Le WIP elkartea Grande Halle-ren kudeaketa eta animazioaren kargu egin zen eta la cité de chantier honetan kokatuta, erabileren ikuspuntu zabala zuen.

La cité de chantier, 2016, Colombelles (France) – photography © Collectif Etc

Proiektuaren obra-kudeaketa atal ezberdinetan banatu zuten eta hauetako bakoitzarentzat berrerabilpena barneratzen zuen derrigorrezko aldaera bat aurreikusi zuten. Berrerabilpenari buruzko atal espezifikoa, 1.goa, le WIP-aren esku utzi zuten. Hauen eginkizuna obraren inguruan material hobiak identifikatzea, dekonstrukzio lanak burutzea, materialak biltzea, hauek konpontzea eta obraren lanen kargu zeuden enpresei material hauek entregatzea zen. Material hauek obran bertan zeuden kontainerretan gordetzen ziren. Gainera, materialen jatorriari eta ezaugarri teknikoei buruzko informazioa biltzen zuten fitxak sortu zituzten. Fitxa hauek eta bulego tekniko eta aseguru-entitateen arteko elkarlanak material hauen berrerabilera ahalbidetu zuten. Permanence architecturale-ri esker, eraikuntzan parte hartu zuten enpresei zuzendutako berrerabilpenaren inguruko jarraipen estua egin zen. Le WIP-en kalkuluen arabera, praktika hauen tokiko enplegu-sorkuntza 2 DOB-koa (Dedikazio osoko baliokidetzako lanpostuak) izan zen. Bestetik CO2 gasen gutxitzea 25 t-koa izan zen eta 18 t obra hondakin gutxiago sortu ziren.

Hemen proiektuan berrerabilitako materialen zerrenda:

Fundiziozko 27 erradiadore eta 25 altzairuzko (bulego eraikin eta garaje batetik bilduak);
31 elementu sanitario (konketak, WC, eta pixalekuak, bulego eraikin eta komertzial batetik ekarriak);
Barandentzako 21 zutiko (zuraje edo zur-egituretatik);
Hasiera batean errekuperatutako 21 leihoetatik 1, gainontzekoak obratik lapurtuak izan ziren (eraikin komertzial batetik ekarriak);
Zur masibozko 18 ate, horietako 2 suaren kontrakoak (etxebizitza eraikin batetik ekarriak);
200m2 arroka-ile isolamendua (sabai-izunean integratuak, bulego-eraikin eta komertzial batean jasoak);
lauzadura (stock amaiera);
Arotz-lanerako zura (materialen garraiorako paletetatik lortua).

Informazio iturria: MOOC – Le réemploi : matières à bâtir (ICEB); le WIP elkartearen posterra, berrerabilpena ahalbidetzeko material hauei emandako tratamenduei buruzko informazioarekin eskuragarri hemen, Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) lizentziapean.

Maison du projet Morland

Morland bulebarrean kokatuta dagoen Parisko prefetura zaharra birgaitze prozesuan dago, 2014an hasitako « Réinventer Paris » hiri-proiektu berriztatzaileen deialdiaren barruan. Emerige sustatzailearen « Morland Mixité Capitale » proiektua, kide moduan besteak beste David Chipperfield barne duen lan-taldeak gidatzen du. Helburua, leku hau erabilera anitzeko elkarbizitza-espazio batean bilakatzea da. Gune administratibo izugarri honen deskontruzioak, material hobien berrerabiltze ahalmena nabarmendu du. Erabilera potentzial garrantzitsu hau identifikatu eta gero, Encore Heureux arkitektura agentziari aldi baterako eraikuntza enkargatu diete. Obra handienaren ondoan kokatuta dagoen eta Morland proiektuaren egoitza den la Maison du projet Morland. Arkitektoek material hobiaren zati bat proiektuan integratu behar zuten. Gainontzekoa birgaitze proiektuan erabilia izan da, obra antolamenduan edo lan-eremutik kanpo zeuden obretan.

Encore Heureux-ren lana, material-hobiaren berrerabilpenaren logika zabalago batean txertatzen da. Proportzio handi batean material hobitik berreskuratutako elementuekin eraikia, zurezko egitura duen oihal-horma adibidez 78 leiho-orriz egina dago ! Morland proiektuaren egoitza birgaitze-proiektuari eskainitako ezpazioa da. Honetaz gain, le Pavillon de l’Arsenal, Parisko arkitektura eta hirigintzaren zentruak, PLUS+MIEUX création arkitektura taldeak pentsatutako umeentzako arkitektura eta hiri-garaikidearen inguruko tailer eta ikuskizunak eskeini zituen bertan.

Maison du projet Morland, 2018, Paris – photography by Cyrus Cornut (courtesy of Encore Heureux)

Hemen erabilitako materialen listaren zati bat, horietako batzuk Encore Heureux proiektuan erabiliak izan dira:

1500 leiho;
11000 sapai-faltsurako plaka;
2200 erradiadore;
harrizko lauzak;
tabikeak;
lanparak.

FCRBE

FCRBE (Facilitating the Circulation of Reclaimed Building Elements) europar proiektuak (Interreg North-West Europe) 2032rako merkaturatuko diren berrerabilitako materialen kopurua %50 gehiagotu nahi du. Frantzia iparraldean, Belgikan eta Erresuma Batuan ardaztuta dagoen proiektuak, erakunde, eraikuntza eta ikerketaren arloko eragileak biltzen ditu, besteak beste, Salvo Ltd (UK), Bellastock (FR) edo Rotor (BE). Eragile hauek elkarlanean ari dira materialen berrerabilpena, eraikuntza proiektu baten etapa ezberdinetan kontuan har dadin eta horretarako bide desberdinak erabiltzen dituzte:

Opalis web-orria, berrerabilpen materialen hornitzaile zerrenda, material hauei buruzko informazioa eta hauekin garatutako proiektuen adibideak biltzen dituena;
berrerabilpen eraikuntza elementuen aukerak eta hauek proiektu berrietan integratzeko moduei buruzko hainbat gida.

Tresna hauek eta beste hainbat proiektu piloturen bidez jarri dira martxan.

Pavillon Circulaire

Encore Heureux kolektiboak diseinatutako Le Pavillon Circulaire, Parisko udaletxe aurreko plazan kokatu zen, 2015ko COP21 gailurraren momentuan. Proiektua, Pavillon de l’Arsenal-en (Centre d’urbanisme et d’architecture de Paris) enkargua izan zen. Materialen berrabilpenaren inguruan kezkatuta, diseinatzaileek aldi baterako pabilioi zirkularra diseinatu zuten, zirkularra fabrikazio prozesuan, ez formari dagokionean. Erabilera anitzeko espazio honek, haritz zurezko atez estalitako fatxada bat zeukan eta ekitaldi txikiak zein taberna bat barne hartzeko sortu zen. Hasiera batean esperimentu gisa pentsatu zen arren, materialen berrerabilpenaren erabilera aukeren adibide da gaur egun.

Pabilioiaren aldi baterako izaera eta egitura arinak hasierako zailtasun normatiboak zein teknikoak gainditzea ahalbidetu zuten arren, proiektu eredugarria da eta hasieran zehaztutako helburuak bete ditu, berrerabilpenaren inguruan Encore Heureux kolektiboak seinalatutako arazoez hitz egitea lortu baitu. Honela, jarraitutako ekonomia zirkularraren printzipioek tokiko eskulan eta materialekin eraikitzea ahalbidetu dute. Berrerabilpen materialen %70a Parisdarra da eta Parisko langileek modu garrantzitsu batean parte hartu dute proiektuan.

Hemen ikus daiteke gaiari buruzko AMC aldizkariaren artikulua edo plataformaarquitectura web-orrian ikusitako artikulua.

Pavillon Circulaire, 2015, Paris – photography by Cyrus Cornut + Florence Morisson (courtesy of Encore Heureux)

Hona hemen, proiektuan erabilitako berrerabilpen materialen eta hauen jatorriari buruzko informazio zerrenda:

Haritz zurez eginiko 180 ate, etxebizitza-eraikin baten birgaitze-obra batetik ekarriak;
Arroka-ile isolamendua, supermerkatu baten estalki lanetan bildua;
Zurezko egitura, zaharretxe baten obra hondakina;
Lur et horma panelak, erakusketa panel berrerabiliak;
Zurezko zur-oholtza, Paris-Plage jaialditik ekarria;
Zurezko 50 aulki, Parisko garbiguneetan bilduak;
Lanpara zintzilikarioak, argiztapen publikoaren stock-an jasoak.

LibreBook / Dekkera

Ondoren aurkeztutako proiektuak, Rotor-ek burututako barne-diseinu proiektu bruselarrak dira, non materialen berrerabilpena kontutan hartu den. Lehenengoa, Europako hizkuntza gehienetan idatzitako liburuak eta ekitaldi edo erakusketa txikiak antolatzen dituen LibreBook liburudendaren egokitzea. Bigarrena, janari-denda zahar baten eraldaketa proiektua da, Dekkera izeneko artisau-garagardoetan espezializatutako taberna-denda.

Berrerabilpenaren eta bi proiektuen filosofiaren arteko loturak oso garrantzitsuak dira hemen. Batetik, LibreBook dendako liburuak bezala, historioak kontatzen dituzten materialak aukeratu dituztelako, eta bestetik Dekkeran saltzen diren bertako artisau-produktuen kalitatearen garrantziagatik. Honela, Opera de la Monnaie-tik ekarritako freskoa, hormako paper-pintatu gisa erabili da, liburudendako parte intimistenean giro berezia sortuz. Taberna-dendaren mostradorea, inguruko eraispen-lanetatik ekarritako kalitatezko materialez estalia dago, a la testa zurezko zorua edo Bruselako metro-geltoki batetatik bildutako zeramikazko lauzak.

LibreBook bookshop, 2016, Brussels (Belgium) – Antonio Parodi (Project owner), ROTOR (conception),
Mario Gomez (Contractor) – photography by ROTOR (courtesy of ROTOR)

Hona hemen, LibreBook liburudendaren proiektuan erabilitako berrerabilpen materialen zein kantitateen zerrenda (iturria Opalis), non material gehienen horniketa eta obra-jartzea Rotor-ek egin duen:

80 m² haritz oholtza;
15m sabai faltsu, hormako panel gisa erabilia;
120 m² de multiplex panel;
35 lanpara;
metalezko 10 apalategi;
sukalde hornitu bat;
50m² margotutako oihala;
15m spot motako lanparentzako erraila;

Dekkera, Brussels (Belgium) – Dekkera, la Bièrerie (Project owner), ROTOR (conception),
Max Stockmans, Benjamin Wylin from Maat Atelier and Stefan Piat (Contractor) – photography by Eric Mairiaux (courtesy of ROTOR)

Hona hemen, Dekkera taberna-dendaren proiektuan erabilitako materialen eta jatorriaren zerrenda:

Mahogany a la testa zur oholtza barraren estaldura gisa erabilia;
Bruselako metroko zeramikazko lauzak barraren estaldura moduan;
Bulego-eraikin batetik ekarritako « mille-feuille » motako sabai faltsua;
Bulego-eraikin baten fatxadaren basalto lauzak, zoladura moduan erabiliak;

Sanitary block with reused materials

Sanitary block for the Itterbeek Chiro, 2019, Dilbeek (Belgique) – Municipality of Dilbeek (Project owner), Rotor (conception),
Coopérative de construction AUTREMENT (Contractor) – photography by Rotor (courtesy of Rotor)

Belgikan, materialen berrerabilpenaren arloan oso aktiboa den Rotor diseinu kooperatibak, adreilu gorrizko antzinako abeletxe bati itsatsitako sanitate-ekipamendu bloke baten proiektua garatu du bertako gazte-talde batentzat (le Chiro d’Itterbeek). Dilbeek herrian kokatuta, Bruselaren hiri-periferian, proiektua ere adreilu gorriz eraikia izan da lehendikako eraikuntzarekin integratzeko. Tamainaz xumea izan arren, proiektua eredugarria da. Handitzearen eraikuntzan erabilitako materialen herena bakarrik dira berriak! Berrerabilpeneko eta amaitutako obretan sobratutako materialak erabili dituzte obra handirako nahiz akabera lanetarako. Rotor-ek horrelako proiektu bat posible dela erakutsi nahi izan du, berrerabiltze-prozesua zailtzen duten balazta ezberdinak identifikatuz, dokumentazio eta komunikazio lan baliotsu baten bidez.

Agente ezberdinek erakutsitako beharrezko inplikazioa azpimarratzekoa da. Lehenik eta behin, bazkide komanditarioa Dilbeek-ko udala, bestetik obraren kargu Coopérative de Construction AUTREMENT eraikuntza kooperatiba ekoeraikuntzan eta berrerabilpenean oso aktiboa eta azkenik jatorri ezberdineko material hornitzaileak: Rotor; Franck adreiluen desmuntaian, garbiketan eta birsalmentan espezializatuak; Bouwstocks berrerabilpeneko material denda; Gebruiktebauwmaterialen eraispen enpresa baten material salmentarako plataforma; Croisade Pauvreté boluntarioekin bigarren eskuko materialak prezio onean saltzen dituen irabazi-asmorik gabeko erakundea; gertuko obra pribatua.

Hemen behean proiektuan erabilitako berrerabilpeneko eta amaitutako obretatik berreskuratutako materialen zerrenda (informazio iturria Opalis):

2,7 m³ paramentu adreilu;
6,7 m³ hormigoi bloke;
estalkirako zurezko egitura;
20 m² teila;
29 m² hormako isolamendua, 14 m² zorurako isolamendua, 20 m² estalkirako isolamendua;
3 baoburu, 4 ate edo leiho;
14 m² zeramikazko lauza;
8 tresna sanitario;
5 lanpara;

La Fabrique du clos

Stains-en, Ile-de-France eskualdean, 1959ko hormigoizko apartamentu-eraikin eta hormen eraispenak, ingurumen inpaktu handiko material honen tokian-tokiko berrerabiltzea ahalbidetu du azken bost urteetan. Proiektua, Seine Saint Denis Habitat eta Bellastock arkitektoen artean burutu dute, besteak beste CSTBren (Centre Scientifique et Technique du Bâtiment) laguntzarekin.

Ingurumen-xede, objektibo sozial eta kulturalak dituen ekimen honek lorpen ezberdinak izan ditu. Besteak beste, hormigoizko elementuekin egindako prototipoen sorkuntzan adibidez: hormigoizko lauza zoladura, banku edo jardinera gisa erabili daitekeen harlangaitz lana eta hormigoizko hormez eraikitako lokal teknikoa. Gainera ekimenak espazio publikoen antolamendu plana, objektuen errekuperazio eta birziklatze zentro komunitarioa eta sentsibilizazio, formakuntza eta sorkuntza programak garatzeko aukera ekarri du, beti ere auzo mailatik abiatuz.

Berrerabilpeneko hormigoizko zoladuraren 60m²-tan burututako azterlanak adierazi duenaren arabera, zoladurara bideratutako material-hobiaren berrerabiltze tasa %86koa izan da. Gainera berrerabiltze prozesua burutzeko beharrezkoa izan den epea 4 egunez bakarrik luzatu da. Zoladuraren batez-besteko m²-ko kostua 25,2€koa izan da, zoladura berri batena baino 10€ merkeagoa. Proiektuaren tokiko lana eta honen izaera esperimentalaren garrantzia azpimarratu nahi dugu.

REBRICK

*San Francisco Earthquake of 1906, Cleaning bricks* – George Williford Boyce Haley – National Archive at College Park (Public Domain)

2011 eta 2013 artean garatutako REBRICK (Market uptake of an automated technology for reusing old bricks) proiektu europearraren helburua, buztin erre adreilu zaharren berrerabilpena bultzatzea zen. Gamle Mursten empresa dinamarkarrak, adreiluetatik hormigoi eta zementu hondakinak kentzeko sistema mekaniko automatizatua jarri zuen martxan. Proiektua, Europar Batasunaren Eco-Innovation programaren bidez kofinantziatua izan zen eta helburua berrerabilpenaren oinarri hauek Europan zehar zabaltzea zen, eskualde bakoitzaren berezitasunak kontuan hartuta. Kalkuluen arabera, berrerabilitako adreilu bakoitzeko 0.5kg CO₂-ko ingurumen-onura lortu zen!

Proiektuari buruzko informazio gehiago:

REBRICK European Commission

Residuos Profesional